The Brown Trout in Lake Þingvallavatn on Animal Planet´s - River Monsters May 27th 

The final episode in series 5 of River Monsters was partly filmed in Iceland last summer among other places at Lake Thingvallavatn. There the brown trout of Lake Thingvallavatn is introduced and the studies carried out on him by the research company Laxfiskar.

The most popular TV series on Animal Planet

In the River Monsters series the biologist and host of the program Jeremy Wade travels all over the world in order to catch giant fish to introduce them. When visiting Iceland Jeremy and his co-workers from  Icon Films were searching  for a material to use in an episode where the topic was the Scottish Loch Ness Monster. Therefore they decided to visit the most known Icelandic relative of the Loch Ness, the giant worm monster in River Lagarfljot.

Jeremy Wade in the middle in dry suit and the filming crew from  Icon Films along with Erlendur Geirdal and Johannes Sturlaugsson from Laxfiskar

Meeting with the king

The stories of the big brown trout in Lake Thingvallavatn drew  the attention of the River Monster Team, and they decide to pay the king of Icelandic freshwater fishes a visit when visiting Iceland.  These stories were the reason for the appearance of the brown trout and his amazing habitat of Lake Thingvallavatn in the Loch Ness episode of River Monster. This gives people all around  the world an insight into the life of this descendant of the sea trout that inwaded the area following last ice age. As the land rose and the weight of the ice capsule was released from the land, the brown trout in Lake Thingvallavatn area got landlocked as they could not carry out the feeding migration to sea as the waterfalls got to high to pass.

Johannes Sturlaugsson and Jeremy Wade

The brown trout in Lake Thingvallavatn, the living myth

When Jeremy and co-workers visited  the brown trout in Lake Thingvallavatn last midsummer, most of the bigger fish were dispersed in outer areas of Lake Thingvallavatn. Despite that they had the opportunity to meet the beautiful trout, although the troll version of the trout  was not met at that time.  The brown trout in Lake Thingvallavatn is a living myth and the River Monster episode now brings forward bits of his stories, his life habits, behavior and faith.

Magnaður seiðabúskapur í Elliðaánum 2012 - Skýrsla um niðurstöður fiskirannsóknanna 2012 komin út

Rannsóknir Laxfiska á laxi og silungi í vatnakerfi Elliðaánna 2012 fyrir Stangaveiðifélag Reykjavíkur sýndi gott ástand fiskistofnanna og vöktun á hitafari ánna endurspeglaði gott tíðarfar.

Elliðaárnar kraumuðu af sumargömlum seiðum

Seiðabúskapur í vatnakerfi Elliðaánna var einstaklega góður haustið 2012 því af 1940 seiðum veiddust 1513 laxaseiði og 427 urriðaseiði. Fjöldi sumargamalla laxaseiða í ánum haustið 2012 var meiri en nokkru sinni hefur sést við seiðarannsóknir í Elliðaánum. Þéttleiki þeirra var sjöfaldur miðað við meðaltal 27 viðmiðunarára (1981-1982 og 1987-2011) og helmingi meiri en mest hefur orðið á þessum árum. Fjöldi ársgamalla seiða var einnig mjög góður því þéttleiki þeirra var helmingi meiri en meðaltalsfjöldi þeirra umrædd viðmiðunarár og með því mesta sem sést hefur á þeim tíma. Tveggja ára seiði reyndust rétt ríflega yfir meðaltali viðmiðunaráranna.

Margur er knár þó hann sé smár

Kynþroska hængar með rennandi svil voru 38 á meðal eins og tveggja ára laxaseiðanna sem rafveidd voru haustið 2012. Minnsti hængurinn var einungis 7,3 cm að lengd og 4,8 g að þyngd en stærsti seiðahængurinn 14, 8 cm (41,5 g). Þegar litið er til þeirra seiða sem veiddust í rafveiðunum sem náð höfðu 7 cm í lengd eða meira þá fæst að kynþroska hængseiðin voru 10% af fjölda þeirra. Hængar sem kynþroskast á seiðastigi berjast ekki um hrygnurnar líkt og þeir sjógengnu og skyldi engan undra. Ef tekið mið af minnsta kynþroska hængnum frá veiðinni 2012 þá er hann 600 sinnum léttari en pattaralegur 3 kg smálaxahængur og 1600 sinnum léttari en 8 kg stórlaxahængur. Þó einungis væri tekið mið af smálaxinum þá væri samlíking við 100 kg karlmann sú að hann þyrfti að etja kappi við 60 tonna risa um hylli kvenna. Af þessum sökum byggja kynþroska hængseiði sinn árangur í ástamálum á því að laumast og eru því gjarnan nefnd laumarar. Því minni sem kynþroska hængseiði eru því líklegra er að þau geti fundið fylgsni nálægt hrygnu án þess að sjógengnu hængarnir verði þeirra varir og sópi þeim í burtu. Síðan þarf bara að bíða eftir því að smá- eða stórlaxahængur komi hrygnunni til og nota þá tækifærið og sprauta sínum sviljum í púkkið. Sé hinsvegar enginn sjógenginn hængur til taks þá hafa rannsóknir sýnt að kynþroska hængar á seiðastigi geta komið hrygnunum til einir síns liðs. 

Metveiði í Elliðaánum 2015?

Sá gríðarlegi fjöldi sumargamalla laxaseiða sem var í vatnakerfi Elliðaánna haustið 2012 vekur vonir um mjög sterkan gönguseiðastofn 2014 þegar að megnið af þeim seiðum gengur væntanlega í sjó. Þetta getur orðið raunin ef skilyrði til uppvaxtar seiðanna verða þeim hliðholl fram að sjógöngunni og afrán á þeim í ánum ekki umfram venju. Ef svona færi þá yrði veiðisumarið 2015 líflegt í Elliðaánum og það í meira lagi ef lífsskilyrði laxins í sjó 2014-2015 verða góð. Magn eins og tveggja ára laxaseiða haustið 2012 gefur einnig fyrirheit um að stofn gönguseiðanna 2013 verði umfram meðallag.

Gönguseiðin 2012

Vöktun á göngu gönguseiða laxins til sjávar í maí og júní sýndi að útgangan var róleg framan af maí vegna kulda en náði síðan hámarki 23. maí þegar tæp 500 seiði gengu út á einum sólarhring sem samsvaraði ríflega 23% af þeim seiðum sem veidd voru 2012 á leið þeirra til sjávar. Alls voru veidd 2147 gönguseiði í seiðagildruna og þar af voru 2051 seiði merkt með örmerkjum. Megnið af gönguseiðunum gengu út 21.-25. maí eða 57% mældrar göngu en síðan kom minni toppur í útgönguna 28.-31. maí þegar 20% gönguseiðanna veiddust. Gönguseiðin voru flest tveggja ára (63%) en þriggja ára seiði voru 36% af göngunni og fjögurra ára seiði einungis 1%. Yfir vöktunartímabil útgöngunnar 15. maí - 6. júní var mælanlegur fallandi í stærð seiðanna þannig að stærst voru seiðin að jafnaði í upphafi göngunnar og þau minnstu í lok hennar. Gönguseiðastofninn 2011 er stóð að baki smálaxagöngunni 2012 reiknaðist um 15 þúsund seiði og var því undir meðaltali vöktunaráranna 1988-2011 sem er ríflega 19 þúsund gönguseiði. Þessi stofnstærð gönguseiðanna sem var 43% minni en gönguseiðastofninn sem stóð að baki göngunni 2011 endurspeglaðist í veiðinni 2012.

Göngur lax og urriða 2012

Göngur lax og silungs í Elliðaárnar voru vaktaðar yfir tímabilið 19. júní -17. september með kvikmyndafiskteljara í Austurkvísl ánna en enginn fiskur gat þó gengið upp fyrir teljaragirðinguna frá því að gönguseiðavöktunin hófst 15. maí. Alls gengu 1294 laxar í árnar 2012 en þar af veiddust 342 laxar neðan teljarans. Urriðar sem gengu upp teljarann 2012 voru 406, að mestu sjóbirtingar. Mikið var af uppvaxandi sjóbirtingi því helmingur af göngunni var undir 30 cm að lengd en urriðarnir sem komnir voru í veiðistærð voru sumir mjög vænir því um 5% þeirra voru 60-80 cm langir. Uppistaða hrygningargöngu laxins var að vanda smálaxar sem voru 1254 að tölu eða um 97% göngunnar. Stærsti laxinn sem fór um teljarann 2012 var 94 cm langur. Endurheimtuhlutfall örmerktra smálaxa var 8,3% sem er rétt undir 8,6% meðalheimtum smálaxa vöktunaráranna 1989-2012. Þessi lifitala laxins yfir sjávargönguna skýrir því minna af frávikinu frá meðalástandi laxgengdarinnar en gönguseiðastofninn. Lax gekk af miklum krafti snemmsumars sem sjá má af því að 50% af laxagöngunni hafði skilað sér 7. júlí. En til samanburðar var helmingur urriðanna sem að mestu voru sjóbirtingar genginn um teljarann 16. ágúst. Sjóbirtingurinn var enn að ganga 17. september þegar teljarinn var tekinn upp en síðustu laxarnir sem fóru um teljarann voru þar fyrstu vikuna í september.

Göngurnar með hliðsjón af tíma sólahrings

Laxinn gekk mest upp ána í húminu þegar sól var sest. Af göngunni 2012 gekk 57% laxins upp fiskteljarann á fyrstu 2 klukkustundunum eftir miðnætti, 77% af laxinum hafði gengið upp fyrstu 5 klukkutíma sólarhringsins og 10% gekk að kveldinu síðustu 2 klukkustundir sólarhringsins. Ferðatilhögunin í göngum urriðanna var sambærileg með hliðsjón af tíma sólarhrings.

Gervitunglagögn yfir fiskigöngur grundvöllur þjónustu við útgerðar- og rannsóknaaðila

Greinin birtist í Fiskifréttum 27. mars 2013

Þróunarverkefni skapar nýtt fiskleitarúrræði

Gervitunglafiskmerki gera kleift að fylgjast með ferðum fiska og safna upplýsingum um atferli þeirra og umhverfi án þess að slíkt útheimti að fiskarnir séu endurveiddir. Rannsóknafyrirtækið Laxfiskar innleiddi 2011 notkun þessara merkja í fiskirannsóknum hér við land og í þeirri vinnu komum við auga á tækifæri sem felst í því að nýta þessa fjarkönnunartækni til að auka hagkvæmni fiskveiða samhliða því að afla nýrrar hagnýtrar þekkingar. Grundvöllur þess er að nýta sem viðmið við fiskveiðar návæm landfræðileg gögn frá ferðum merktra fiska sem aflað er um gervitungl. Slíkar upplýsingar auka sóknarfæri í fiskveiðum bæði innan og utan þekktra veiðisvæða og gera fært að draga úr olíukostnaði við veiðarnar. Úr varð að við settum upp þróunarverkefni til að fylgja þeirri hugmynd eftir sem nú er unnið að því að fjármagna með styrkumsóknum í rannsóknasjóði. Hugmyndin var kynnt fyrir útgerðarfyrirtækjunum Brim, HB Granda og Ögurvík sem ætla að taka þátt í verkefninu með því að leggja til prófanir á aðferðafræðinni. Auk þeirra taka þátt í verkefninu Árni Geir Pálsson viðskiptafræðingur og Guðmundur Geirdal sem gerir út bátinn Gísla KÓ 10 en hann hefur um nokkura ára skeið unnið með Laxfiskum að rannsóknum á sjávarfiskum.

Þróun á vöktunarþjónustu – Fiskislóðin

Þróunarverkefnið ber nafnið Fiskislóðin og er í reynd tvívirkt því þjónustan sem verið að þróa sinnir í senn útgerðar- og rannsóknaaðilum. Lagt er upp með það að þeir sem greiða fyrir þjónustuna fái “tvo fyrir einn” enda myndu bæði útgerðaraðilar og rannsóknaraðilar á borð við Hafrannsóknastofnun geta nýtt öll gögn sem aflað er.

The fidelity of wolffish towards feeding area in fjord

Movements and migration behaviour of common wolffish (Anarhichas lupus) were studied in Fjord Hvalfjordur W-Iceland throughout June 2010 – March 2012. Sampling on the geographical distribution and depth of the wolffish during their stay in Hvalfjord was carried out by tagging fish in June 2010 and May 2011. Using ultrasonic transmitters and by monitoring by logging the dwelling of those fish within detecting area of stationary listening stations throughout the fjord area. Main aim of the study was to map the movements and migration patterns of wolffish in infjord area in relation to time of the year and environmental factors. 
The information received represent the first data on migration behaviour of wolffish individuals in Icelandic waters including data covering period of 34 months. The dwelling of wolffish (67-77 cm in length) within detection area of the receivers and their movements between them has given information on how they utilise the fjord area and on their travelling speed. The wolffish forage in Hvalfjord from January until end of August but are in outer areas in-between due to spawning and the migration involved before and following spawning. Following spawning the wolffish entered the feeding grounds of Hvalfjord in January - April where most of them stayed until June - August when they migrated out of the fjord in the beginning of the spawning migration or just before.  The recorded depth of wolffish in Hvalfjord was ranging from 22 to 49 m and their mean travelling speed when moving between stations where mainly 0,2-0,4 km with instances of higher mean speed, up to 2.5 km/hour. During the summer the wolffish showed generally fidelity to narrow feeding areas as reflected by their staying within detection area of receivers (0,5 km2 +/- 0,3 km2), with examples of such dwelling of individual within range of one station for 20-63% of its time every week for 3 months. The annual monitoring of wolffish in Hvalfjord showed that they entered this feeding area year after year.  The best example of this fidelity of wolffish towards their feeding grounds in the fjord area is the dwelling of two wolffish there for 3 years in a row. This first tagging of wolffish with electronic tags in Icelandic waters have given new information on behaviour ecology of wolffish that are valuable to improve further research on the fish and serve as important references when decisions concerning utilisation of wolffish are taken. In December 2012 report was published (in Icelandic with English abstract) revealing results of the wolffish study 2010-2012 that can be accessed here: Gönguhegðun steinbíts í Hvalfirði